Nie ma takiej strefy życia, w której nie liczyłaby się wysoka sprawność poznawcza. Odkrycia w neurologii podpowiadają, jak dzięki treningowi mózgu można zachować wysoką sprawność intelektualną i poznawczą.
O tym jak można wpływać na własna sprawczość intelektualną piszą Roderick Gilkey i Clint Kilts w artykule „Fintess dla mózgu” HBR, podając ostatnie odkrycia neurologii i proponując program ćwiczeń dla personalnego treningu mózgu.
Odkrycia neurologii
Żyjemy coraz dłużej i bardziej staramy się, aby mimo upływu lat zachować dobre zdrowie. Naukowcy zalecają, aby dla utrzymania organizmu w dobrej kondycji uprawiać umiarkowanie intensywne ćwiczenia fizyczne przez 30 minut pięć razy w tygodniu.
A co ze sprawnością umysłową? Jeszcze do niedawna brak było jasnych wskazówek co należy robić, aby ją zachować. Nie zalecano żadnych ćwiczeń na intelekt, które odsunęłyby w czasie przychodzącą z wiekiem utratę pamięci czy umiejętności analitycznych.
Dzięki technikom obrazowania mózgu sytuacja się zmieniła i naukowcy obalili mit, jakoby z wiekiem mózg człowieka się kurczy. Okazuje się, że neurony, podstawowe komórki zapewniające aktywność mózgu, nie muszą zanikać wraz z upływem lat. Wręcz przeciwnie. Pewne obszary mózgu, odpowiadające za tak ważne funkcje jak motoryka czy pamięć, mogą z czasem zwiększać liczbę odtwarzanych neuronów. Proces ten zwany neurogenezą.
Co to oznacza dla nas?
Przebieg neurogenezy w ogromnym stopniu zależy od naszego sposobu życia. Budowę mózgu oraz połączenia nerwowe i zdolność poznawczą można doskonalić poprzez doświadczenia i kontakty z otoczeniem.
Zdrowie naszego mózgu nie jest jedynie rezultatem negatywnych i pozytywnych przeżyć z dzieciństwa czy genów. Aktualna sprawność umysłowa odzwierciedla także nasze doświadczenia, zdobywane już w dorosłym życiu, i wybory, których dokonujemy codziennie jako ludzie dojrzali. To fantastyczna wiadomość.
Dziś wiemy już, że przy użyciu odpowiednich metod potencjał intelektualny można nie tylko chronić, lecz także rozwijać, również w późniejszym wieku.
Postępy w neurologii sugerują, że mózg sześćdziesięciolatka może być równie sprawny jak mózg dwudziestopięciolatka.
Dla Sokratesa, Kopernika czy Galileusza wniosek ten nie byłby żadnym odkryciem. Myśliciele ci w wieku 60 czy 70 lat wciąż utrzymywali się na szczycie swoich możliwości intelektualnych. Oni i im podobni wiedzą intuicyjnie, że żywotność umysłu jest wynikiem tego, co nazywamy sprawnością poznawczą – stanem optymalnej zdolności do wnioskowania, zapamiętywania, uczenia się, planowania i przystosowywania się do nowych warunków. Sprawność poznawcza rośnie, jeśli towarzyszą jej właściwe zachowania i postawy, zdrowy tryb życia oraz trening.
Jak więc zapewnić sobie wysoką sprawność poznawczą? Spośród licznie dziś prowadzonych badań neurologicznych Roderick Gilkey i Clint Kilts wybrali kilka najciekawszych ćwiczeń.
Trening mózgu – indywidualny program ćwiczeń
Mózg to system interaktywny, każda czynność pobudza jedną jego część nie pozostaje bez wpływu na pozostałe. Niektóre bodźce początkowo silniej stymulują określoną część mózgu, lecz pod ich wpływem aktywizuje się jego całość. Niżej opisane ćwiczenia będą miały pozytywny wpływ na stymulowanie Twojego potencjału intelektualnego.
- Wyjdź z domu lub z gabinetu. Wyjdź z domu, z gabinetu i wpadnij do kawiarni, do innego otoczenia. Znajdziesz się na obcym terenie, lecz dzięki temu poszerzysz horyzonty myślowe. Spacer i ruch są dla mózgu ożywcze. Dlatego, gdy rozwiązując problem, utykamy w martwym punkcie, dobrze jest wstać i zmienić otoczenie. Niewykluczone, że rozwiązanie przyjdzie samo.
- Pielęgnuj poczucie humoru. Humor to źródło mądrości i dobrego zdrowia. Nawet nasz system immunologiczny uwielbia, gdy żartujemy, bo śmiech wzmacnia jego siły obronne. Radość dostarcza „paliwa energetycznego dla mózgu”, które pomaga mu w rozwoju i w ciągłej rozbudowie sieci połączeń nerwowych.
- Graj w ulubione gry. Gry planszowe lub RPG (role playing games) to fantastyczny trening dla naszych komórek. Bilard ćwiczy lewą półkulę mózgu.
- Zabaw się w aktora. Wcielanie się w inną postać czy twórcza improwizacja ujawniają przed nami nieznane aspekty naszej własnej osobowości i pozwalają sprawdzić je w praktyce. Gra aktorska fenomenalnie poszerza repertuar zachowań, uwalniający tkwiący w mózgu ogromny potencjał dla doskonalenia charakteru i zdolności przywódczych.
- Zastanów się czego nie czytasz. Urozmaicaj swoje lektury. Jeśli dotąd czytałeś biografię i książki historyczne, sięgnij po powieść.
- Rób notatki i później przeglądaj. Jeden z największych przedsiębiorców na świecie, Richard Branson, zawsze ma przy sobie notatnik. Gdy tylko widzi lub słyszy coś interesującego lub nowego, zaraz to zapisuje – wiele tak utrwalonych pomysłów przeistoczyło się w biznesy.
- Poznawaj nowe technologie. Zwykła zabawa nowym ekranem dotykowym czy ściąganie na niego śmiesznego filmiku wideo z portalu YouTube aktywizują niezliczone połączenia nerwowe między ośrodkami słuchu, wzroku i dotyku a układem limbicznym i korą przedczołową. Ożywczy impuls otrzyma nawet pień mózgu, odpowiedzialny za utrzymywanie nas w stanie pobudzenia i zaangażowania.
- Ćwicz, ćwicz i jeszcze raz ćwicz. Mózg to nie jest samotna wyspa, lecz integralna część naszego organizmu. Taj jak cale ciało lubi ćwiczenia pobudzające krążenie, właściwą dietę i dostateczną ilość snu. Gdy hormony zostaną uwolnione w rezultacie treningu, płyną naczyniami krwionośnymi nie tylko do mięśni, stanów i kości, lecz także do mózgu.
