Smutek, uczucie przygnębienia, utrata zainteresowania i czerpania przyjemności z codziennych czynności – to symptomy znane nam wszystkim. Ale jeśli utrzymują się i wpływają znacząco na nasze życie, mogą one być oznaką depresji.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), depresja jest najczęstszą chorobą na świecie i główną przyczyną niepełnosprawności. Szacuje się, że cierpi na nią 350 milionów ludzi na całym świecie.
Fakty dotyczące depresji:
- Depresja wydaje się częściej występować u kobiet niż u mężczyzn.
- Objawy to brak radości i zmniejszone zainteresowanie rzeczami, które przynosiły człowiekowi do tej pory szczęście.
- Wydarzenia życiowe, takie jak żałoba, powodują zmiany nastroju, które zazwyczaj można odróżnić od cech depresji.
- Przyczyny depresji nie są w pełni zrozumiałe, ale mogą być złożoną kombinacją czynników genetycznych, biologicznych, środowiskowych i psychospołecznych.
Depresja to zaburzenie nastroju charakteryzujące się utrzymującym się niskim nastrojem oraz uczuciem smutku i utratą zainteresowania codziennymi czynnościami. Jest to problem ciągły, a nie przemijający, trwający średnio od 6 do 8 miesięcy.
Rozpoznanie depresji rozpoczyna się od konsultacji z lekarzem lub specjalistą zdrowia psychicznego. Ważne jest, aby zwrócić się o pomoc do pracownika służby zdrowia, aby wykluczyć różne przyczyny depresji, zapewnić dokładną diagnozę oraz bezpieczne i skuteczne leczenie.
W trakcie wizyty u lekarza, pacjent może przejść badanie fizykalne w celu sprawdzenia przyczyn fizycznych i współistniejących chorób. Niektóre ankiety pomagają lekarzom ocenić ciężkość depresji. Na przykład, skala oceny depresji Hamiltona ma 21 pytań, których wyniki opisują poziom depresji. Skala Hamiltona jest jednym z najszerzej stosowanych instrumentów oceny depresji na świecie.
Co nie jest klasyfikowane jako depresja?
Depresja różni się od wahań nastroju, które ludzie odczuwają jako część normalnego życia. Tymczasowe reakcje emocjonalne na wyzwania codziennego życia, nie stanowią depresji. Podobnie, nawet uczucie smutku wynikające ze śmierci kogoś bliskiego nie jest depresją, jeśli nie przeciąga się w czasie. Depresja może być jednak powiązana z żałobą – kiedy depresja następuje po stracie, psychologowie nazywają ją „skomplikowaną żałobą”.
Objawy depresji mogą obejmować:
- depresyjny nastrój
- zmniejszone zainteresowanie i czerpanie przyjemności z czynności, które niegdyś sprawiały nam radość
- utrata pożądania seksualnego
- niezamierzona utrata masy ciała (bez diety) lub słaby apetyt
- bezsenność (trudności w zasypianiu) lub nadmierna senność (nadmierne spanie)
- pobudzenie psychoruchowe, na przykład niepokój, chodzenie w górę i w dół
- opóźnione ruchy psychomotoryczne, na przykład spowolnione ruchy i mowa
- zmęczenie lub utrata energii
- poczucie bezwartościowości lub winy
- zaburzona umiejętność myślenia, koncentracji lub podejmowania decyzji
- nawracające myśli o śmierci lub samobójstwie lub próba samobójcza
Przyczyny
Przyczyny depresji nie są w pełni zrozumiałe i nie mogą być ograniczone tylko do jednego źródła.
Depresja prawdopodobnie wynika ze złożonej kombinacji czynników, które obejmują:
- genetykę
- czynniki biologiczne – zmiany w poziomie neuroprzekaźników
- środowiskowe
- psychologiczne i społeczne (psychospołeczne)
Niektóre osoby są bardziej zagrożone depresją niż inne; Czynniki ryzyka obejmują:
- Wydarzenia życiowe: żałobę, rozwód, problemy zawodowe, relacje z przyjaciółmi i rodziną, problemy finansowe, problemy medyczne lub silny stres.
- Osobowość: osoby o mniej udanych strategiach radzenia sobie ze stresem lub które miały wcześniej traumatyczne przeżycia, są bardziej podatne.
- Czynniki genetyczne: posiadanie krewnych pierwszego stopnia z depresją, znacznie zwiększa ryzyko.
- Uraz dzieciństwa.
- Niektóre leki na receptę: należą do nich kortykosteroidy, niektóre beta-blokery, interferon i inne.
- Nadużywanie narkotyków
- Nadużywanie alkoholu, amfetaminy i innych specyfików, które są silnie związane z depresją.
- Uraz głowy w przeszłości.
- Jeden epizod dużej depresji zwiększa ryzyko kolejnego.
- Przewlekłe zespoły bólowe: przewlekłe choroby, takie jak cukrzyca, przewlekła obturacyjna choroba płuc i choroby sercowo-naczyniowe, zwiększają prawdopodobieństwo depresji.
Leczenie
Depresja jest uleczalną chorobą psychiczną.
Istnieją trzy elementy radzenia sobie z depresją:
- Wsparcie
- Psychoterapia
- Leczenie farmakologiczne (leki przeciwdepresyjne)
Psychoterapia
Psychologiczne terapie depresji obejmują terapię poznawczo-behawioralną (CBT), psychoterapię interpersonalną i leczenie problemów. W łagodnych przypadkach depresji, psychoterapie są pierwszą metodą leczenia; w umiarkowanych i ciężkich przypadkach, można je stosować razem z lekami.
Leki przeciwdepresyjne
Leki przeciwdepresyjne to leki dostępne na receptę. Leki te są stosowane w umiarkowanej i ciężkiej depresji, ale nie są zalecane dla dzieci i są przepisywane z dużą ostrożnością dla nastolatków.
Ćwiczenia i inne terapie
Ćwiczenia aerobowe mogą pomóc w łagodnej depresji, ponieważ podnoszą poziom endorfin i stymulują neuroprzekaźnik noradrenaliny, co jest związane z nastrojem.
Terapia elektrowstrząsami
Ciężkie przypadki depresji, które nie zareagowały na leczenie farmakologiczne, mogą korzystać z terapii elektrowstrząsami (ECT); jest to szczególnie skuteczne w przypadku depresji psychotycznej.
