Widoczne staje się coraz bardziej starzenie społeczeństwa co wynika ze wzrostu długości życia i jednoczesnego zmniejszenia wskaźnika dzietności.
Obecne modele emerytalne nie spełniają swojej funkcji gdyż coraz mniejsza liczba osób w wieku produkcyjnym nie jest w stanie zapewnić utrzymania ciągle zwiększającej się liczbie emerytów, dożywających coraz to późniejszego wieku. Dlatego od ponad 20 lat na całym świecie podejmowane są przeróżne działania aby zmienić wzorce oszczędzania.
Pierwszym z takich działań jest wydłużanie okresu aktywności zawodowej (np. w Polsce było to do 67 lat), ma to na celu zmiany proporcji między liczbą płacących składki emerytalne, a liczbą emerytów. Kolejnym działaniem jest zmiana systemu zdefiniowanego świadczenia na system zdefiniowanej składki, spowoduje to uzależnienie wysokość pobieranych świadczeń od kwoty zgromadzonych oszczędności emerytalnych. Podjęto też działania uzupełnienia systemu emerytalnego o mechanizmy długoterminowego oszczędzania w kapitałowych funduszach emerytalnych, w których uczestnictwo może być obowiązkowe (jak np. w otwartych funduszach emerytalnych (OFE) do 2014 roku w Polsce) lub dobrowolne, czego przykładem są w Polsce Indywidualne Konta Emerytalne (IKE), Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE), czy Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK).
Istnieją różne modele emerytalne począwszy od emerytur wypłacanych z budżetu państwa niezależnie od wysokości zgromadzonych składek a kończąc na systemach, w których państwo niczego nie zapewnia lub zabezpiecza jedynie świadczenia na poziomie minimum socjalnego. W Polsce coraz głośniej mówi się o propozycji wprowadzenia właśnie tego ostatniego modelu.
Z badań prowadzonych w Polsce wynika, że potrzeba gromadzenia oszczędności na starość czy też posiadania emerytury nie jest dostrzegana przez większą część społeczeństwa, niestety poziom wypłacanych emerytur postrzegany jest jako niski.
Dlatego oszczędzanie długoterminowe powinno uwzględniać to, że wartość pieniądza się zmienia. Dlatego też instytucje państwowe wypłacające świadczenia waloryzują je przez specjalnie określony wskaźnik, który powinien uwzględniać wzrost kosztów utrzymania każdego obywatela. Natomiast w przypadku inwestowania oszczędności na rynku finansowym, wartość zgromadzonego kapitału jest powiększana o zwrot z inwestycji. W takiej formie działają m. in. fundusze emerytalne. Nie wolno jednak zapominać, że stopa zwrotu z inwestycji na rynku finansowym może być dodatnia, jak i ujemna. W przypadku funduszy emerytalnych istnieją dodatkowe zabezpieczenia przygotowanych przez zarządzających, tak aby minimalizować straty. Dlatego OFE, które powstało 1999 r. miało znaczący udział bezpiecznych instrumentów finansowych, emitowanych lub gwarantowanych przez Skarb Państwa.
Ponieważ OFE nie spełniło swojego zadania jego likwidacja ma rozpocząć 1 czerwca 2021 r. co oznacza, że cała składka emerytalna przekazywana będzie do ZUS i wypłacana na bieżące emerytury.
W miejsce OFE wprowadzone zostanie PPK, jest to dobrowolny programem długoterminowego oszczędzania. Oszczędności mają być zarządzane przez wybrane instytucje będące rodzajem funduszy emerytalnych.
Bardzo ciekawe jest to czy zachęty ze strony państwa są wystarczające, aby skłonić Polaków do indywidualnego gromadzenia oszczędności na emeryturę. Pamiętając, że wielokrotne zmiany zasad działania systemu emerytalnego nadwyrężyła zaufanie społeczne do twórców tych przepisów.
