Diecezja Bielsko-Żywiecka powstała na mocy bulli papieskiej papieża Jana Pawła U „Tuus Poloniae populus” z dnia 25 marca 1992 r. Nową diecezję utworzyło sześć dekanatów wydzielonych z archidiecezji krakowskiej (dekanaty: bialski, kęcki, oświęcimski, i dwa żywieckie) oraz osiem dekanatów wydzielonych z diecezji katowickiej (dwa dekanaty bielskie, cieszyński, czechowicki, istebniański, skoczowski, strumieński i wiślański). Obecnie diecezja Bielsko-Żywiecka podzielona jest na 22 dekanaty, które razem liczą 215 parafii.
W ramach tworzenia struktur diecezji, jej ordynariusz biskup Tadeusz Rakoczy nawiązując do tradycji Kościoła, który z woli Jezusa Chrystusa bierze w opiekę każdego potrzebującego, troszcząc się w miarę możliwości o jego potrzeby duchowe i materialne, w dniu 6 października 1992 r. powołał do istnienia Caritas Diecezji Bielsko-Żywieckiej nadając jej równocześnie osobowość prawną. Terenem jej działania jest zasadniczo obszar Diecezji Bielsko-Żywieckiej, co oczywiście nie wyklucza angażowania się w niesienie pomocy na całym obszarze naszego kraju, jak również poza jego granicami.
Dzieła prowadzone i wspomagane przez diecezjalną Caritas
Parafialne Zespoły Charytatywne
Głównym celem, który przyświeca działaniom Caritas jest praktyczne realizowanie nauki Jezusa Chrystusa o miłosierdziu wobec ludzi ubogich. Zadanie to Caritas naszej diecezji realizuje przede wszystkim w oparciu o istniejące w poszczególnych parafiach „Parafialne Zespoły Charytatywne”, których w diecezji na 206 parafii istnieje ponad 170. Liczebność członków tych zespołów jest bardzo zróżnicowana: od sześciu do nawet ponad czterdziestu.
Stanowią one pierwszą linię frontu tej działalności. Caritas diecezjalna troszczy się o formację duchową jej członków, jeżeli jest taka potrzeba inspiruje rodzaje ich aktywności oraz w różnej formie wspomaga ich działalność. Zespoły te współpracując z księżmi proboszczami, mają najlepiej rozeznane potrzeby i najszybciej, i najskuteczniej zaradzają różnym rodzajom biedy. W trosce ó właściwą motywację podejmowania tej służby wobec „maluczkich tego świata” Caritas organizuje dla członków parafialnych Zespołów Charytatywnych spotkania formacyjno-rekolekcyjne, które odbywają się bądź w Jubileuszowym Centrum Caritas w Bielsku-Białej Lipniku, lub w Domu Rekolekcyjnym w Polance Górnej albo też w innych domach rekolekcyjnych.
Zespoły te w różny sposób pozyskują środki materialne i finansowe na swoją działalność, np. przez różnego rodzaju kwesty, kiermasze, zbiórki artykułów żywnościowych, ubrań, poszukiwanie sponsorów, itp. wykazując w tym względzie dużą inwencję. Innym bardzo poważnym źródłem finansowania ich dobroczynnej działalności są środki finansowe pochodzące z tytułu rozprowadzania świec Wigilijnego Dzieła Pomocy Dzieciom, baranków wielkanocnych i skarbonek jałmużny wielkopostnej, z których to akcji ok. 70% środków pozostaje dla ich wyłącznej dyspozycji. Parafialne Zespoły Charytatywne z tychże środków dofinansowują obiady w szkołach dla dzieci z rodzin ubogich, wspomagają rodziny wielodzietne i dotknięte bezrobociem, organizują kolonie charytatywne dla dzieci, finansują działalność świetlic przyparafialnych, itp. W sytuacji, gdy środków tych nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich potrzeb, np. na organizację kolonii charytatywnych, zespoły te zawsze mogą zwracać się do centrali Caritas i otrzymać od niej konieczne wsparcie. Ta forma organizacji pomocy w ramach sieci parafialnej jest najbardziej skuteczna.
Pomoc dzieciom
Diecezjalna centrala Caritas w zakresie pomocy dzieciom współpracuje również z Centrum Pomocy Rodzinie w Bielsku-Białej i innymi Ośrodkami Pomocy Społecznej z terenu diecezji. Sama również prowadzi świetlicę środowiskową dla ok. 70 dzieci z terenu Bielska-Białej. Jest również organizatorem kolonii charytatywnych dla dzieci ze środowisk ubogich, zagrożonych patologią oraz środowisk polonijnych zza wschodniej granicy. Od wielu już lat, w czasie wakacji, organizowane są takie turnusy i każdego roku uczestniczy w nich około 200 osób. W rekrutacji uczestników kolonii Caritas współpracuje z Wydziałem Katechetycznym, za którego pośrednictwem katecheci zgłaszają dzieci z rodzin wielodzietnych i ubogich.
Inną formą działalności Caritas w tej materii jest, w miarę posiadanych środków, dofinansowywanie ich leczenia. W ciągu roku Caritas udziela na ten cel około pięćdziesięciu dotacji w wysokości od 300 do 1000 złotych. Dofinansowuje się również młodzież uczącą się i studiującą.
Pomoc finansowa dla rodzin i osób indywidualnych
Caritas diecezjalna na wniosek proboszczów wspomaga również osób) indywidualne w różnego rodzaju wypadkach losowych, np. pożar domu, pomóc w sfinansowaniu operacji, przeszczepów, kupna specjalistycznego sprzętu medycznego pomoc finansowa dla rodzin, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej na skutek utraty pracy (zakup podręczników szkolnych dla dzieci, zapłata rachunków, kupno leków, itp.)
Stacje Opieki Caritas
Kolejną formą pomocy ubogim i chorym są działające od 1995 r. w Bielsku-Białej i Oświęcimiu dwie Stacje Opieki „Caritas”. Pielęgniarki zatrudnione w tych stacjach mają do dyspozycji samochody (dar Caritasverband z Freiburga) i specjalistyczny sprzęt pozwalający na pielęgnację osób obłożnie chorych i starszych. Dzięki temu osoby te mogą pozostawać w swoich domach, licząc na fachową pomoc ze strony odwiedzających je sióstr Caritas. Pielęgniarki tych stacji świadczą specjalistyczne usługi polegające na pielęgnacji i rehabilitacji osób obłożnie chorych w miejscu ich zamieszkania, udzielają także porad dotyczących pielęgnacji i rehabilitacji, nadto sprawują opiekę pielęgniarską w noclegowni dla bezdomnych w Bielsku-Białej przy ul. Krakowskiej. Prowadzą również wypożyczalnię sprzętu medycznego ułatwiającego pielęgnację i rehabilitację. Dla przykładu w roku 2004 pomocą tą w domach objęto ponad 300 osób, udzielając im prawie 5000 różnego rodzaju porad i usług pielęgniarskich oraz w punkcie medycznym noclegowni udzielono 690 porad. W okresie działania tych stacji zauważono, że zwiększyła się liczba osób obłożnie chorych wymagających długoterminowej pielęgnacji, natomiast zmniejszyła się ilość podopiecznych w stanie terminalnym choroby nowotworowej wymagających opieki paliatywnej a to ze względu na to, że na terenie Bielska-Białej powstały dwa Oddziały Opieki Paliatywnej.
Hospicja
Na terenie diecezji działają trzy hospicja: Św. Kamila w Bielsku-Białej, Św. Faustyny w Żywcu i Św. Łukasza Ewangelisty w Cieszynie. Caritas diecezjalna w różny sposób wspiera działalność tych trzech hospicjów bardzo ofiarnie niosących pomoc osobom w terminalnym stanie choroby nowotworowej.
Wypożyczalnia sprzętu rehabilitacyjnego
Centrala diecezjalna Caritas prowadzi bardzo prężnie działającą wypożyczalnię sprzętu rehabilitacyjnego (łóżek podnoszonych pneumatycznie, wózków inwalidzkich, chodzików, balkoników, materacy przeciwodleżynowych i innego rodzaju sprzętu), a także wspomaga chorych środkami opatrunkowymi i higienicznymi. Zdecydowana większość udostępnianego przez Caritas sprzętu udało się pozyskać dzięki nawiązanej przez Gustawa Lorka współpracy, z holenderską organizacją Stichting Aktie Holland-Polen z Gissenburga, której prezesem jest Jan Cornelius Decrey. Organizacja ta w ciągu swej dwudziestoletniej działalności wysłała do Polski około 800 transportów różnego rodzaju-pomocą. Wiele z tych transportów trafiło do potrzebujących na Podbeskidziu. W ciągu ostatnich pięciu lat odbiorcą niektórych z tych transportów -zawierających przede wszystkim łóżka, wózki inwalidzkie i inny sprzęt rehabilitacyjny oraz wyposażenie sal szkolnych była Caritas Diecezji Bielsko-Żywieckiej.
W tej chwili osobom indywidualnym z terenu diecezji wypożyczonych jest prawie 250 łóżek, tyleż samo materacy przeciwodleżynowych, około 100 wózków inwalidzkich, 80 chodzików i balkoników, a także inny sprzęt do pielęgnacji osób obłożnie chorych. Osoby te są również zaopatrywane w środki opatrunkowe i higieny (podkłady, pampersy).
Łóżkami, szafkami szpitalnymi i innym sprzętem rehabilitacyjnym nasza Caritas podzieliła się z proszącymi o nie szpitalami i zakładami opieki zdrowotnej. Instytucjom tym przekazano: 120 łóżek, 120 szafek, 60 wózków inwalidzkich, 50 chodzików, 30 balkoników, a także pewną ilość kul, krzeseł-sedesów i materacy.
„Bank Chleba”
Inną bardzo wymowną formą pomocy osobom ubogim jest funkcjonujący „Bank Chleba”, którego twórcą był Cech Rzemiosł Spożywczych i Małej Przedsiębiorczości. Do „Banku Chleba” piekarnie w formie darowizny przekazują nadwyżki pieczywa które następnie rozdawane są osobom ubogim. Na skutek ustawodawczych zmian podatkowych o darowiznach zaistniało niebezpieczeństwo likwidacji tej cennej inicjatywy. Aby uchronić Bank przed likwidacją na prośbę Prezesa Cechu Mieczysława Izydorczyka w roku 2004 opiekę nad „Bankiem Chleba” przejęła Caritas diecezji.
„Bank Chleba” udziela pomocy około 1200 osobom miesięcznie. Dla przykładu w roku 2004 rozdano ponad 111.000 bochenków chleba o wartości 220.000 zł i pieczywa słodkiego za ponad 70.000 zł oraz produktów mlecznych za blisko 50.000 zł.
Ta cenna inicjatywa pomocy będąca równocześnie przeciwdziałaniem marnotrawieniu żywności spotyka się z żywym zainteresowaniem ze strony innych miast. W ostatnim czasie na podobnie funkcjonujących zasadach utworzono „Bank Chleba” w Tychach.
Ośrodki prowadzone przez Caritas
Caritas prowadzi:
- Diecezjalny Dom Charytatywny w Polance Górnej będący ośrodkiem rekolekcyjno-wypoczynkowym a także stacjonarnego pobytu dla osób starszych
- Jubileuszowe Centrum Caritas w Bielsku-Białej Lipniku będące w ciągu całego roku bazą rekolekcyjno-formacyjną a w okresie wakacji i zimowisk bazą kolonijną
- Ośrodek kolonijny w Szczyrku-Czyrnej
Pomoc świadczona instytucjom
Kolejną formą działalności jest pomoc świadczona instytucjom i organizacjom u działającym na polu ochrony życia pracy wychowawczej, przemocy domowej, troski o ludzi starszych. Wspomagamy świetlice środowiskowe i terapeutyczne, Ośrodek Interwencji Kryzysowej, ośrodki wychowawcze. Caritas wspiera przyparafialne kuchnie dla biednych i bezdomnych (w Andrychowie, Oświęcimiu, Żywcu) a także dofinansowuje kuchnię Towarzystwa Św. Brata Alberta w Bielsku-Białej. Współpracuje również z innymi organizacjami działającymi na polu pomocy społecznej.
Nasza Caritas udzieliła też bardzo wymiernej rzeczowej pomocy kilku szkołom z terenu diecezji. Przekazano im między innymi ponad 800 ławek szkolnych, tyleż samo krzeseł i pewną ilość szaf.
Pomoc dla poszkodowanych przez katastrofy
Caritas diecezjalna włączała się również we wszystkie koordynowane przez Caritas Polska akcje pomocy dla poszkodowanych przez katastrofy, klęski żywiołowe, wojny, nadto także śpieszyła z pomocą finansową innym Caritas diecezjalnym, na terenie których tego rodzaju nieszczęścia miały miejsce.
Należały do nich między innymi: powódź w 2001 r., w tym samym roku trzęsienie ziemi w Indiach; w 2002 r. na powódź i huragan na Podhalu, trąba powietrzna w diecezji ełckiej, powódź w diecezji legnickiej, wichura w diecezji łomżyńskiej; w 2003 r – trzęsienie ziemi w Iranie, powódź na terenie Czech, wojna w Iraku; w 2004 roku zbiórka dla poszkodowanych w wyniku ataku terrorystycznego na szkołę w Biesłanie w Północnej Osetii, a w ostatnim czasie pomoc dla poszkodowanych w wyniku tsunami w Azji.
